20 lat w Unii Europejskiej

2024-04-23 MMDZ

Równo 20 lat temu, Polska wstąpiła w szeregi Unii Europejskiej. Rozszerzenie, które stało się faktem 1 maja 2004 roku, było dotąd największym. Oprócz naszego kraju, do Unii Europejskiej dołączyło 9 innych państw: Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Wstąpienie do najważniejszej z europejskich organizacji było poprzedzone dwudniowym referendum – 7 i 8 czerwca 2003 roku, w którym 77,45% Polek i Polaków opowiedziało się za akcesją do UE. Wstąpienie w szeregi europejskiej wspólnoty miało dla Polski wymiar symboliczny – nasz kraj został włączony w poczet państw nowoczesnej demokracji europejskiej, ale także polityczny i gospodarczy – Polska zyskała ogromne środki finansowe na rozwój ze wspólnych funduszy UE, a także otrzymała możliwość wejścia w wiele struktur wewnątrzunijnych.

Warto przy okazji tej rocznicy zaznaczyć, że choć sama Unia Europejska pod obecną nazwą powstała 1 listopada 1993 roku, co było skutkiem podpisania tzw. Traktatu o Unii Europejskiej w Maastricht 7 lutego 1992 roku, to historia europejskiej wspólnoty jest znacznie dłuższa. Za pierwszą organizację, z której narodziła się obecna wspólnota uznaje się Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, która powstała za sprawą traktatu podpisanego 18 kwietnia 1951 roku w Paryżu. Sygnatariuszami było 6 państw-założycieli: Belgia, Francja, Republika Federalna Niemiec, Luksemburg, Niderlandy oraz Włochy. Za głównego „architekta” tej organizacji uważa się Roberta Schumana – ówczesnego francuskiego ministra spraw zagranicznych, który w dużej mierze opierał się na wizji swojego rodaka – Jeana Monneta. Początkowo wspólnota europejska koncentrowała się na współpracy gospodarczej, kolejnym tego owocem było powstanie w 1957 roku Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej i w 1958 roku Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej (tzw. Euratom) – za osobę, która miała największy wkład w ich powstanie uznaje się belgijskiego polityka, Paula Henriego Spaaka. Już w 1958 roku wymienione wcześniej 3 organizacje miały wspólne niektóre organy (Zgromadzenie Parlamentarne i Trybunał Sprawiedliwości), ale dopiero w 1967 roku wszedł w życie tzw. traktat fuzyjny, który skutkował ostatecznym połączeniem instytucjonalnym. Unia Europejska jest dziś uznawana za spadkobierczynię wszystkich wyżej wymienionych organizacji. Oprócz wcześniej wymienionych polityków, za osoby które szczególnie przyczyniły się do integracji europejskiej po II wojnie światowej (tzw. Ojców Integracji Europejskiej) uznaje się przede wszystkim wieloletniego kanclerza RFN – Konrada Adenauera, włoskich polityków – Altiero Spinellego i Alcide De Gasperego, luksemburskiego premiera Josepha Becha i wieloletniego premiera Wielkiej Brytanii – Winstona Churchilla.

Wspólnoty europejskie, które finalnie zaowocowały powstaniem Unii Europejskiej, na przestrzeni lat ewoluowały, początkowo skupiały się głównie na współpracy gospodarczej, aby następnie zacieśniać współpracę na innych polach – choćby otwarciu granic, ujednoliceniu systemów prawnych, prowadzeniu wspólnej polityki zagranicznej oraz na wielu innych płaszczyznach. Obecnie UE zrzesza 27 państw członkowskich, w tym Polskę, dla której wejście do wspólnoty było przełomowym momentem w historii.